IFRS 16 Tiếng Việt chi tiết nhất

IFRS 16 Tiếng Việt thiết lập các nguyên tắc ghi nhận, đo lường, lập và trình bày các giao dịch thuê tài sản với mục tiêu đảm bảo rằng bên cho thuê và bên thuê cung cấp các thông tin liên quan để trình bày trung thực các giao dịch này.

>>>>Tham khảo khóa học: Khoá học IFRS toàn diện (CertIRF, DipIFR, VAS to IFRS)

Phạm vi áp dụng IFRS 16

IFRS 16 – Thuê tài sản áp dụng cho tất cả các giao dịch thuê tài sản bao gồm cả cho thuê lại, ngoại trừ:

• Thuê quyền khai thác hoặc sử dụng nguồn tài nguyên khoáng sản, dầu hoặc khí gas tự nhiên và các nguồn tài nguyên không thể tái tạo tương tự;
• Thuê tài sản sinh học (xem IAS 41 – Nông nghiệp);
• Các hợp đồng nhượng quyền dịch vụ;
• Bằng sở hữu trí tuệ được trao cho bên cho thuê (xem IFRS 15 – Doanh thu từ hợp đồng với khách hàng);
• Quyền của bên thuê theo hợp đồng bản quyền cho các hạng mục như phim, video, vở kịch, bản thảo, bằng sáng chế và bản quyền trong phạm vi IAS 38-Tài sản vô hình.

Nội dung kiến thức 

Lease: là một hợp đồng, hoặc 1 phần hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng một tài sản (right-of-use asset) trong 1 khoảng thời gian để đổi lấy một khoản thanh toán

Các trường hợp miễn ghi nhận là hợp đồng thuê:

• Thời hạn thuê < 12 tháng (Short-term lease)
• Tài sản cơ sở có giá trị thấp khi mua mới như máy tính cá nhân, điện thoại hoặc các đồ đạc văn phòng loại nhỏ

=> Chỉ thực hiện phân bổ, ghi nhận chi phí thuê vào chi phí hàng kỳ.

1. 1. Xác định hợp đồng thuê tài sản (Identifying a lease)Điều kiện để hợp đồng có yếu tố Lease (IFRS 16)

2. Cách ghi nhận “Lease agreement” của bên đi thuê (Lessee)

Lưu ý: chuẩn mực IFRS 16 không còn phân biệt giữa thuê tài chính và hoạt động đối với bên đi thuê (lessee).

Khi bắt đầu giao dịch thuê tài sản, bên thuê sẽ ghi nhận quyền sử dụng tài sản và nợ phát sinh liên quan đến giao dịch thuê tài sản đó: 

>>> Xem thêm: Khoá học CertIFR – Chứng chỉ lập Báo cáo Tài chính quốc tế (Level 1)

3. Kế toán cho bên đi thuê (Lessee)

Bên đi thuê có nghĩa vụ thanh toán tiền thuê hàng kỳ cho bên cho thuê. Một khoản thanh toán tiền thuê (rental payment) hàng kỳ của bên đi thuê gồm 2 phần:

• Chi phí lãi vay (Interest charge) được ghi tăng chi phí tài chính (Finance cost) trong kỳ của bên đi thuê và xuất hiện trong P&L.
• Tiền nợ gốc (Capital cost) được ghi giảm vào số dư nợ trên B/S của bên đi thuê.

=> Phải phân tách được giá trị của chi phí lãi & tiền nợ gốc trong từng khoản thanh toán tiền thuê để ghi nhận. Thông thường, chúng ta sẽ dùng phương pháp tính toán bằng cách lập bảng, từ đó sẽ xác định được Financial cost phát sinh hàng năm và số dư của khoản nợ thuê cuối mỗi năm.

Example:

Lion Co enters into a five-year lease of a building which has a remaining useful life of ten years. Lease payments are $50,000 per annum.

Lion co incurs initial direct costs of $20,000 and receives lease incentives of $5,000. There is no transfer of the asset at the end of the lease and no purchase option.

The interest rate implicit in the lease is not immediately determinable but the lessee’s incremental borrowing rate is 5%, with the value of $1 having a cumulative present value in 4 years’ time of $3.546, the value of $1 having a cumulative present value in 5 years’ time of $4,329.

At the commencement date Lion Co incurs the direct costs and receives the lease incentives.

Required: Allocate the lease liabilities at the end of first year if the annual payment is:

(1) Payable at the beginning of each year.

(2) Payable at the end of each year.

Hướng dẫn giải:

(1) Trả trước (payment in advance)

• Tính Lease liabilities:

Do giá trị ghi nhận ban đầu của Lease liabilities là giá trị hiện tại của các khoản thanh toán tiền thuê trong tương lai, cho nên khoản $50,000 thanh toán ngay vào đầu năm của năm đầu tiên sẽ không được tính. Vậy nên giá trị của Lease liabilities là:

$50,000 x 3.546 = $177,300

• Tính right-of-use asset:
  • Giá trị ghi nhận ban đầu của lease liabilities: $177,300
  • Các khoản thanh toán đã thực hiện: $50,000
  • Less: Khoản hoa hồng nhận được: ($5,000)
  • Chi phí trực tiếp: $20,000

=> Giá trị ghi nhận ban đầu của right-of-use asset là:

$177,300 + $50,000 – $5,000 + $20,000 = $242,300

Bút toán ghi nhận ban đầu:

Dr Right-of-use asset     242,300

Cr Lease liability                  177,300

Cr Cash                                65,000 (50,000 + 20,000 – 5,000)

Ta có bảng phân bổ Lease liabilities như sau:

(2) Trả sau (payment in arrears):

• Tính Lease liabilities: $50,000 x 4.329 = $216,450
• Tính right-of-use asset:
  • Giá trị ghi nhận ban đầu của lease liabilities: $216,450
  • Less: Khoản hoa hồng nhận được: ($5,000)
  • Chi phí trực tiếp: $20,000

=> Giá trị ghi nhận ban đầu của right-of-use asset là:

$216,450 – $5,000 + $20,000 = $231,450

Phân bổ lease liabilities:

>>>> Tham khảo: Khoá học DipIFR – Chứng chỉ lập Báo cáo Tài chính quốc tế (Level 2)

4. Giao dịch bán và thuê lại (Sale and lease back)

Sale and lease back là giao dịch liên quan đến việc bán 1 tài sản và sau đó thuê lại chính tài sản đó.

Ta cần phải xác định giao dịch có hình thành việc bán hàng (Sale) để ghi nhận theo IFRS 15 hay không bằng cách xác định nghĩa vụ cần thực hiện (Performance obligation) đã hoàn thành hay chưa. Performance obligation được xác định là hoàn thành khi doanh nghiệp chuyển giao quyền kiểm soát hàng hoá dịch vụ cho khách hàng, nghĩa vụ thực hiện có thể coi là hoàn thành tại một thời điểm hoặc qua từng giai đoạn.

• Là một giao dịch bán tài sản (Transfer is a sale)
  • Người bán (người thuê lại tài sản) xác định giá trị quyền sử dụng tài sản phát sinh từ giao dịch thuê lại theo tỷ lệ với giá trị còn lại trước đó của tài sản.
  • Người bán (người thuê lại tài sản) chỉ ghi nhận phần lãi/lỗ từ giao dịch bán tài sản liên quan đến quyền sử dụng tài sản đã chuyển giao cho người mua (người cho thuê). Các bước để tính Lợi nhuận đã chuyển giao cho người mua:
    Bước 1: Tính tổng lợi nhuận người bán nhận được từ giao dịch bán hàng:
    Total gain = Fair value – Carrying amount                                           
    Bước 2: Tính lợi nhuận liên quan đến quyền sử dụng tài sản được giữ lại:
    Gain relating to right retained = Gain x (discounted lease payments/Fair value)
    Bước 3: Tính lợi nhuận liên quan đến quyền sử dụng tài sản đã chuyển giao:
    Gain relating to right transferred = Total gain – Gain relating to right retained

• Không phải là một giao dịch bán tài sản (Transfer is not a sale)
  Người bán tiếp tục ghi nhận tài sản đã chuyển giao trên BCTC, thu nhập từ chuyển giao tài sản được xử lý như 1 khoản nợ tài chính (vay có bảo đảm bằng tài sản), do đó hạch toán theo IFRS 9.

Trên đây là toàn bộ nội dung của Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế IFRS 16. Hy vọng bài viết sẽ giúp ích cho các bạn!