Quy định của pháp luật về thu nhập chịu thuế TNCN

Theo quy định của pháp luật hiện hành, nếu người lao động là đối tượng nộp thuế và đáp ứng các điều kiện của luật sẽ tiến hành nộp thuế TNCN. Mức thuế phải nộp phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: tổng thu nhập, có người phụ thuộc không,… Vậy những khoản thu nhập chịu thuế là gì và khoản nào không thuộc đối tượng chịu thuế TNCN? 

Hãy theo dõi bài viết sau đây của Học viện TACA để hiểu rõ hơn về vấn đề này.

I. Thế nào là thu nhập chịu thuế TNCN?

Thu nhập chịu thuế là tổng các khoản thu nhập chịu thuế từ tiền lương, tiền công, các khoản thu nhập có tính chất tiền lương, tiền công khác mà cơ quan chi trả đã trả cho cá nhân (bao gồm cả tiền lương, tiền công được trả khi làm việc tại vùng kinh tế đặc biệt), các khoản từ kinh doanh, đầu tư,… và các khoản thu nhập khác thuộc Điều 2 Luật thuế TNCN hiện hành.

Việc Nhà nước thu thuế TNCN nhằm góp phần tăng thêm thu nhập cho ngân sách của nhà nước. Bởi lẽ, thuế được xem là một trong các nguồn thu lớn của Nhà nước ở Việt Nam và nhiều quốc gia khác. 

Bên cạnh đó, việc thu thuế TNCN còn góp phần vào công cuộc công bằng hóa xã hội. Theo đó, trong nền kinh tế thị trường hiện nay, mỗi người lao động sẽ có mức thu nhập khác nhau tùy thuộc vào năng lực và trình độ của họ. Do đó việc Nhà nước áp các mức thuế lên thu nhập cá nhân của người lao động (thu nhập từ 9 triệu bắt buộc phải đóng thuế) sẽ giúp cân bằng mức độ giàu nghèo giữa các tầng lớp trong xã hội. Từ đó, hạn chế và thu hẹp khoảng cách giàu nghèo cũng như xóa bỏ sự phân biệt đối xử giữa các tầng lớp trong xã hội.

>> Cách tính thuế thu nhập cá nhân mới nhất

II. Các khoản thu nhập là đối tượng chịu thuế TNCN theo quy định hiện hành

Điều 3 Luật thuế TNCN hiện hành, Khoản 2 Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư 92/2015/TT-BTC quy định về đối tượng chịu thuế TNCN như sau:

1. Tiền lương – tiền công và các khoản thu có liên quan (mang tính chất tiền lương, tiền công

Theo đó, tiền lương, tiền công và các khoản có tính chất tiền lương, tiền công mà người lao động được người sử dụng lao động trả bằng tiền hoặc hình thức khác.

2. Tiền thù lao nhận được bằng nhiều hình thức

Điểm c Khoản 2 Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC quy định:

• Tiền hoa hồng môi giới, tiền hoa hồng đại lý bán hàng hóa;
• Tiền tham gia dự án, đề án;
• Tiền tham gia đề tài nghiên cứu khoa học, kỹ thuật;
• Tiền nhuận bút theo quy định pháp luật về chế độ nhuận bút;
• Tiền tham gia hoạt động giảng dạy;
• Tiền tham gia biểu diễn văn hoá, nghệ thuật, thể dục, thể thao;
• Tiền dịch vụ quảng cáo;
• Tiền thù lao khác, tiền dịch vụ khác.

3. Các khoản tiền nhận được từ các hiệp hội và tổ chức

Điểm d Khoản 2 Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC: Tiền nhận được từ tham gia hiệp hội kinh doanh, hội đồng quản trị doanh nghiệp, ban kiểm soát doanh nghiệp, ban quản lý dự án, hội đồng quản lý, các hiệp hội, hội nghề nghiệp và các tổ chức khác.

4. Các khảo lợi ích bên cạnh tiền lương, tiền công mà người sử dụng lao động trả cho đối tượng nộp thuế

Các khoản lợi ích này được người sử dụng lao động trả cho đối tượng nộp thuế dưới mọi hình thức. Cụ thể theo quy định tại điểm đ Khoản 2 Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư 92/2015/TT-BTC:

• Tiền điện, nước, nhà ở và các dịch vụ kèm theo (nếu có) không bao gồm: khoản lợi ích về nhà ở, điện nước và các dịch vụ kèm theo (nếu có) đối với nhà ở do người sử dụng lao động xây dựng để cung cấp miễn phí cho người lao động làm việc tại khu công nghiệp; nhà ở do người sử dụng lao động xây dựng tại khu kinh tế, địa bàn có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn, địa bàn có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn cung cấp miễn phí cho người lao động làm việc tại đó.

Trường hợp cá nhân ở tại trụ sở làm việc thì thu nhập chịu thuế căn cứ vào tiền thuê nhà hoặc chi phí khấu hao, tiền điện, nước và các dịch vụ khác tính theo tỷ lệ giữa diện tích cá nhân sử dụng với diện tích trụ sở làm việc.

Khoản tiền thuê nhà, điện nước và các dịch vụ kèm theo (nếu có) đối với nhà ở do đơn vị sử dụng lao động trả thay tính vào thu nhập chịu thuế theo số thực tế trả thay nhưng không vượt quá 15% tổng thu nhập chịu thuế phát sinh (chưa bao gồm tiền thuê nhà, điện nước và dịch vụ kèm theo (nếu có)) tại đơn vị không phân biệt nơi trả thu nhập.”

• Khoản tiền do người sử dụng lao động mua bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm không bắt buộc khác có tích lũy về phí bảo hiểm; mua bảo hiểm hưu trí tự nguyện hoặc đóng góp Quỹ hưu trí tự nguyện cho người lao động.

Trường hợp người sử dụng lao động mua cho người lao động sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc và không có tích lũy về phí bảo hiểm (kể cả trường hợp mua bảo hiểm của các doanh nghiệp bảo hiểm không thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam được phép bán bảo hiểm tại Việt Nam) thì khoản tiền phí mua sản phẩm bảo hiểm này không tính vào thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân của người lao động.

Bảo hiểm không bắt buộc và không có tích lũy về phí bảo hiểm gồm các sản phẩm bảo hiểm như: Bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm tử kỳ (không bao gồm sản phẩm bảo hiểm tử kỳ có hoàn phí),… mà người tham gia bảo hiểm không nhận được tiền phí tích lũy từ việc tham gia bảo hiểm, ngoài khoản tiền bảo hiểm hoặc bồi thường theo thoả thuận tại hợp đồng bảo hiểm do doanh nghiệp bảo hiểm trả.

• Phí hội viên và các khoản chi dịch vụ khác phục vụ cho cá nhân theo yêu cầu như: Chăm sóc sức khoẻ, vui chơi, thể thao, giải trí, thẩm mỹ, cụ thể như sau:

Khoản phí hội viên (như thẻ hội viên sân quần vợt, sân gôn, thẻ sinh hoạt câu lạc bộ văn hóa nghệ thuật, thể dục thể thao…) nếu thẻ có ghi đích danh cá nhân hoặc nhóm cá nhân sử dụng. Trường hợp thẻ được sử dụng chung, không ghi tên cá nhân hoặc nhóm cá nhân sử dụng thì không tính vào thu nhập chịu thuế.

Khoản chi dịch vụ khác phục vụ cho cá nhân trong hoạt động chăm sóc sức khoẻ, vui chơi, giải trí thẩm mỹ… nếu nội dung chi trả ghi rõ tên cá nhân được hưởng. Trường hợp nội dung chi trả phí dịch vụ không ghi tên cá nhân được hưởng mà chi chung cho tập thể người lao động thì không tính vào thu nhập chịu thuế.

• Phần khoán chi văn phòng phẩm, công tác phí, điện thoại, trang phục,… cao hơn mức quy định hiện hành của Nhà nước. Mức khoán chi không tính vào thu nhập chịu thuế đối với một số trường hợp như sau:

Đối với cán bộ, công chức và người làm việc trong các cơ quan hành chính sự nghiệp, Đảng, đoàn thể, Hội, Hiệp hội: Mức khoán chi áp dụng theo văn bản hướng dẫn Bộ Tài chính (nếu bằng tiền thì phần vượt quá 05 triệu đồng/người/năm sẽ tính thuế).

Đối với người lao động làm việc trong các tổ chức kinh doanh, các văn phòng đại diện: Mức khoán chi áp dụng phù hợp với mức xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp theo các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp.

Đối với người lao động làm việc trong các tổ chức quốc tế, các văn phòng đại diện của tổ chức nước ngoài: Mức khoán chi thực hiện theo quy định của Tổ chức quốc tế, văn phòng đại diện của tổ chức nước ngoài.

• Đối với khoản chi về phương tiện phục vụ đưa đón người lao động từ nơi ở đến nơi làm việc và ngược lại thì không tính vào thu nhập chịu thuế của người lao động theo quy chế của đơn vị.
• Đối với khoản chi trả hộ tiền đào tạo nâng cao trình độ, tay nghề cho người lao động phù hợp với công việc chuyên môn, nghiệp vụ của người lao động hoặc theo kế hoạch của đơn vị sử dụng lao động thì không tính vào thu nhập của người lao động.
• Các khoản lợi ích khác: Các khoản lợi ích khác mà người sử dụng lao động chi cho người lao động như: Chi trong các ngày nghỉ, lễ; thuê các dịch vụ tư vấn, thuê khai thuế cho đích danh một hoặc một nhóm cá nhân; chi cho người giúp việc gia đình như người nấu ăn, lái xe, người làm các công việc khác trong gia đình theo hợp đồng…

5. Các khoản thưởng bằng tiền hoặc không bằng tiền dưới mọi hình thức, kể cả thưởng bằng chứng khoán

Trừ những khoản tiền thưởng sau:

• Tiền thưởng kèm theo các danh hiệu được Nhà nước phong tặng, gồm cả tiền thưởng kèm theo các danh hiệu thi đua, các hình thức khen thưởng theo quy định của pháp luật về thi đua, khen thưởng.
• Tiền thưởng kèm theo giải thưởng quốc gia, giải thưởng quốc tế được Nhà nước Việt Nam thừa nhận.
• Tiền thưởng về sáng chế, cải tiến kỹ thuật, phát minh được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận.
• Tiền thưởng về việc phát hiện, khai báo hành vi vi phạm pháp luật với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

=> Tham khảo:

Khóa học HOÀN THUẾ VÀ THANH KIỂM TRA QUYẾT TOÁN THUẾ

Khoá học BÁO CÁO TÀI CHÍNH & THUẾ CHUYÊN SÂU

III. Các khoản thu nhập được miễn thuế theo Luật thuế TNCN hiện hành

Thu nhập được miễn thuế là khoản thu nhập thuộc đối tượng chịu thuế nhưng được miễn thuế. Căn cứ vào Điều 4 Luật thuế TNCN hiện hành có thể xác định các khoản thu nhập được miễn thuế như sau:

• Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản giữa vợ với chồng; cha đẻ, mẹ đẻ với con đẻ; cha nuôi, mẹ nuôi với con nuôi; cha chồng, mẹ chồng với con dâu; cha vợ, mẹ vợ với con rể; ông nội, bà nội với cháu nội; ông ngoại, bà ngoại với cháu ngoại; anh, chị, em ruột với nhau
• Thu nhập từ chuyển nhượng nhà ở, quyền sử dụng đất ở và tài sản gắn liền với đất ở của cá nhân trong trường hợp cá nhân chỉ có một nhà ở, đất ở duy nhất;
• Thu nhập từ giá trị quyền sử dụng đất của cá nhân được Nhà nước giao đất.
• Thu nhập từ nhận thừa kế, quà tặng là bất động sản giữa vợ với chồng; cha đẻ, mẹ đẻ với con đẻ; cha nuôi, mẹ nuôi với con nuôi; cha chồng, mẹ chồng với con dâu; cha vợ, mẹ vợ với con rể; ông nội, bà nội với cháu nội; ông ngoại, bà ngoại với cháu ngoại; anh, chị, em ruột với nhau.
• Thu nhập của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, làm muối, nuôi trồng, đánh bắt thuỷ sản chưa qua chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường.
• Thu nhập từ chuyển đổi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân được Nhà nước giao để sản xuất.
• Thu nhập từ lãi tiền gửi tại tổ chức tín dụng, lãi từ hợp đồng bảo hiểm nhân thọ.
• Thu nhập từ kiều hối.
• Phần tiền lương làm việc ban đêm, làm thêm giờ được trả cao hơn so với tiền lương làm việc ban ngày, làm trong giờ theo quy định của pháp luật.
• Tiền lương hưu do Quỹ bảo hiểm xã hội chi trả; tiền lương hưu do quỹ hưu trí tự nguyện chi trả hàng tháng.
• Thu nhập từ học bổng, bao gồm:
• Học bổng nhận được từ ngân sách nhà nước;
• Học bổng nhận được từ tổ chức trong nước và ngoài nước theo chương trình hỗ trợ khuyến học của tổ chức đó.
• Thu nhập từ bồi thường hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, phi nhân thọ, tiền bồi thường tai nạn lao động, khoản bồi thường nhà nước và các khoản bồi thường khác theo quy định của pháp luật.
• Thu nhập nhận được từ quỹ từ thiện được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép thành lập hoặc công nhận, hoạt động vì mục đích từ thiện, nhân đạo, không nhằm mục đích lợi nhuận.
• Thu nhập nhận được từ nguồn viện trợ nước ngoài vì mục đích từ thiện, nhân đạo dưới hình thức chính phủ và phi chính phủ được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

Trên đây là nội dung liên quan đến thuế thu nhập cá nhân mà Học viện TACA đã tổng hợp và biên soạn. Hy vọng với những thông tin mà chúng tôi cung cấp bạn đã có thể hiểu rõ về các khoản thu nhập chịu thuế và các khoản được miễn thuế