Tổng hợp lý thuyết môn thuế CPA – Phần thuế giá trị gia tăng

Tổng hợp lý thuyết môn thuế CPA – Phần thuế GTGT

Với môn thuế, rất khó tách bạch lý thuyết khỏi bài tập. Do đó, nên vừa ôn lý thuyết vừa kết hợp làm bài tập. Hiện nay, kết cấu đề thường có 2 câu lý thuyết (1 câu thuần túy yêu cầu nêu các quy định của luật và 1 câu vận dụng quy định để xử lý các tình huống và thường có 3 dạng câu hỏi:

• Trình bày/ phân tích một vài nội dung của một sắc thuế, có thể yêu cầu kèm ví dụ minh họa.
• Đưa ra tình huống và yêu cầu nêu ý kiến, cách xử lý.
• Trình bày/ phân tích một nội dung liên quan đến 2 sắc thuế.

Một lưu ý quan trọng khi trả lời câu hỏi lý thuyết là không nên trả lời quá súc tích, gạch đầu dòng, vì nếu không cẩn thận trả lời không đúng ý là không được điểm nào luôn. Làm lý thuyết trước hết nêu qua định nghĩa, đại ý hay đặc điểm của nội dung câu hỏi (không cần thiết phải thuộc đầy đủ nội dung trong sách), sau đó mới triển khai các nội dung đề cập trực tiếp, viết thành dạng bài văn chứ không nên viết cộc lốc. Khi bạn viết thành bài văn thì người chấm thi sẽ đọc và nhặt ý để cho điểm.

Bài dưới là những “đúc kết” lý thuyết môn thuế CPA – phần thuế GTGT, đầy đủ chi tiết nhất, giúp bạn có thể nắm chắc kiến thức thông qua những tình huống minh họa cụ thể nhất.

Điểm mục những phần trọng tâm lý thuyết cần ôn tập phần thuế GTGT

Khái niệm, đặc điểm thuế giá trị  gia tăng

Khái niệm: Thuế GTGT là sắc thuế thuộc loại thuế gián thu đánh vào giá trị giá tăng của hàng hoá, dịch

vụ phát sinh ở từng khâu trong quá trình luân chuyển từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng

Đặc điểm:

– Thuế gián thu

– Thuế tiêu dùng nhiều giai đoạn không trùng lắp

– Có tính lũy thoái so với thu nhập

– Đánh theo nguyên tắc điểm đến

Vai trò của thuế GTGT

– Tạo nguồn thu lớn, ổn định và kịp thời cho NSNN

– Khuyến khích đầu tư, xuất khẩu

– Khuyến khích và thúc đẩy doanh nghiệp tăng cường hạch toán kinh doanh, thực hiện tốt chế độ kế toán, lưu giữ hoá đơn, chứng từ

Văn bản hiện hành

– Luật Thuế GTGT: Văn bản hợp nhất 01/VBHN-VPQH ngày 28/4/2016

– Nghị định: Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BTC ngày 07/05/2018

– Thông tư: Văn bản hợp nhất số 14/VBHN-BTC ngày 09/5/20181.

Nội dung lý thuyết quan trọng

• Phạm vi áp dụng
• Căn cứ tính thuế
• Phương pháp tính thuế
• Hóa đơn, chứng từ
• Khai, nộp thuế
• Hoàn thuế

Các trường hợp chịu thuế, không chịu thuế, không phải tính, khai, nộp thuế GTGT

Người nộp thuế

– Ai là người nộp thuế GTGT?

– Người nộp thuế phải khai và nộp thuế GTGT nộp cho cơ quan nào?

– Khi nào người mua hàng hóa, dịch vụ phải nộp thuế GTGT?

– Một số trường hợp đặc thù

Đối tượng chịu thuế

Hàng hóa dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng ở Việt Nam, trừ các đối tượng không chịu thuế GTGT

Đối tượng không chịu thuế

– Bao nhiêu trường hợp không chịu thuế?

– Cơ sở xác định?

– Phân nhóm HHDV không chịu thuế?

– Lưu ý một số trường hợp đặc biệt

Các trường hợp không phải tính, khai, nộp thuế GTGT

– Lý do? Phân nhóm? Lưu ý một số trường hợp đặc biệt. Phân biệt chịu thuế, không chịu thuế, không phải tính thuế?

Tình huống hoạt động chịu thuế, không chịu thuế giá trị gia tăng?

• Doanh nghiệp nhập khẩu táo tươi
• DN chăn nuôi lợn bán lợn
• Siêu thị bán thịt lợn đông lạnh cho người TD
• Học phí của trường tư thục
• Tiền cho thuê hội trường của trường tư thục
• Hoạt động mua bán chứng khoán
• Doanh nghiệp khai thác xuất khẩu than
• DN nhập khẩu thiết bị (thuộc loại trong nước chưa sản xuất được) làm tài sản cố định phục vụ hoạt động kinh doanh.

> Hãy xem thêm video ôn thi CPA môn thuế về phần tình huống tính thuế GTGT và thuế tiêu thụ đặc biệt nhé!

Căn cứ tính thuế, giá tính thuế giá trị gia tăng và thuế suất GTGT

Căn cứ tính thuế GTGT là giá tính thuế và thuế suất.

Giá tính thuế giá trị gia tăng đối với hàng hóa nhập khẩu

Nguyên tắc: giá tính thuế là giá chưa có thuế GTGT

Đối với hàng hóa nhập khẩu là: Giá nhập tại cửa khẩu cộng (+) với thuế nhập khẩu (nếu có), cộng (+) với thuế TTĐB (nếu có), cộng (+) với thuế BVMT(nếu có).

Thuế GTGT phải nộp = Giá tính thuế GTGT x thuế suất thuế GTGT

Giá tính thuế GTGT đối với hàng hóa, dịch vụ do cơ sở sản xuất, kinh doanh bán ra

Nguyên tắc: Giá tính thuế là giá chưa có thuế GTGT

– Đối với hàng hóa, dịch vụ do cơ sở sản xuất, kinh doanh bán ra: là giá bán chưa có thuế GTGT.

Các trường hợp cụ thể:

+ Hàng hóa dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

+ Hàng hóa chịu thuế bảo vệ môi trường

+ Hàng hóa chịu thuế TTĐB và thuế bảo vệ môi trường

+ Hàng hóa dịch vụ tiêu dùng nội bộ

+ Hàng hóa dịch vụ khuyến mãi

+ Hàng hóa dịch vụ trao đổi, biếu, tặng, trả thay lương.

Giá tính thuế GTGT cho các trường hợp cụ thể

+ Cho thuê tài sản

+ Bán hàng trả góp, trả chậm

+ Gia công hàng hóa

+ Xây dựng, lắp đặt

+ Chuyển nhượng bất động sản

+ Dịch vụ casino, trò chơi điện tử, kinh doanh giải trí có đặt cược

+ Đối với dịch vụ du lịch theo hình thức lữ hành

– Đồng tiền xác định giá tính thuế

– Thời điểm xác định giá tính thuế

Thuế suất thuế giá trị gia tăng 

– Các mức thuế suất thuế GTGT?

– Cơ sở quy định thuế suất?

– Ưu nhược điểm của nhiều mức thuế suất thuế GTGT?

Thống kê câu hỏi thường hay được hỏi về thuế suất: 0%

– Trường hợp áp dụng thuế suất 0%?

– Điều kiện áp dụng thuế suất 0%?

– Các trường hợp không áp dụng thuế suất 0%? Tại sao các trường hợp này không được áp dụng thuế suất thuế GTGT 0%?

– Ý nghĩa của thuế suất 0%?

– Phân biệt thuế suất 0% với không chịu thuế GTGT?

Tình huống về các trường hợp áp dụng thuế suất 0%

• Công ty bán văn phòng phẩm cho DN chế xuất
• Công ty vận tải vận chuyển, đưa đón công nhân DN chế xuất
• Công ty cung ứng thực phẩm cho DN chế xuất để chế biến suất ăn cho công nhân
• Công ty sản xuất bán ô tô cho DN chế xuất
• Khách sạn Bảo Sơn ở Hà Nội cho doanh nghiệp chế xuất thuê phòng ở cho chuyên gia nước ngoài
• Doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu bán xăng cho xe ô tô của doanh nghiệp chế xuất mua tại nội địa

Nội dung cần ôn tập về phương pháp tính thuế GTGT

a. Phương pháp khấu trừ thuế

b. Phương pháp tính trực tiếp trên GTGT

Các câu hỏi thường gặp ở 2 phần trên là: Đối tượng áp dụng, công thức xác định, một số nguyên tắc cần lưu ý, tại sao phải áp dụng 2 phương pháp? Ưu nhược điểm của từng phương pháp?

Câu hỏi thường gặp về phương pháp khấu trừ thuế GTGT

• Đối tượng áp dụng: Điều kiện để người nộp thuế được tính và nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ?
• Công thức tính (gợi ý: Số thuế GTGT phải nộp = số thuế GTGT đầu ra – số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ)
• Cách xác định thuế GTGT đầu ra?
• Quy định khấu trừ thuế GTGT đầu vào?
• Mọi doanh nghiệp đều nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ?
• Mọi cơ sở kinh doanh có doanh thu hàng năm từ 1 tỷ đồng trở lên đều nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ?

Đầu mục ôn tập về thuế GTGT đầu ra

• Căn cứ xác định thuế GTGT đầu ra
• Thông tin cần làm rõ khi tính thuế GTGT đầu ra
• Cách xác định thuế GTGT đầu ra
• Lưu ý trường hợp đặc biệt

Bài tập Tình huống nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ

Tình huống

Doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ sản xuất bánh kẹo, trong kỳ tính thuế có số liệu sau:

• Bán cho doanh nghiệp thương mại 1000 hộp bánh, giá bán chưa có thuế GTGT 50.000 đồng/ hộp
• Bán 300 hộp bánh cho tổ chức quốc tế để viện trợ nhân đạo, giá bán chưa thuế GTGT là 50.000 đồng/hộp
• Bán cho hộ kinh doanh 300 hộp bánh, hóa đơn chỉ ghi giá thanh toán 55.000 đồng/ hộp
• Trực tiếp xuất khẩu 800 hộp bánh, giá tại cửa khẩu xuất 60.000 đồng/ hộp
• Thuế suất thuế GTGT 10%
• Hàng hóa bán ra có đủ hồ sơ, chứng từ theo quy định?
• Yêu cầu: Tính thuế GTGT đầu ra?

Giải bài tập tình huống 

Thuế GTGT đầu ra:

– Bán cho DN thương mại: 1 000 x 50 000 x 10% = 5 000 000 đ

– Bán cho tổ chức quốc tế: không chịu thuế GTGT

– Bán cho hộ kinh doanh: 300 x 55 000 x 10% =1 650 000 đ

– Trực tiếp xuất khẩu: 800 x 60 000 x 0% = 0

– Tổng thuế GTGT đầu ra: 6 650 000 đ

Ôn tập về thuế GTGT đầu vào

Lý thuyết

– Đối tượng được khấu trừ thuế GTGT đầu vào: Cơ sở kinh doanh nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thuế

– Số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ bằng tổng số thuế GTGT ghi trên hóa đơn GTGT mua HHDV, chứng từ nộp thuế GTGT của hàng hóa nhập khẩu và đáp ứng điều kiện khấu trừ thuế theo quy định của Luật thuế GTGT và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT đầu vào

• Khấu trừ thuế GTGT đầu vào căn cứ theo mục đích sử dụng Thuế GTGT đầu vào của hàng hoá, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ chịu thuế GTGT được khấu trừ toàn bộ.
• Nếu doanh nghiệp có đồng thời các hoạt động thì phải hạch toán riêng thuế đầu vào được khấu trừ và không được khấu trừ.

Khấu trừ thuế GTGT đầu vào căn cứ vào thời điểm mua

• Thuế GTGT đầu vào phát sinh trong kỳ nào được kê khai, khấu trừ khi xác định số thuế phải nộp của kỳ đó, không phân biệt đã xuất dùng hay còn để trong kho.
• Trường hợp cơ sở kinh doanh phát hiện số thuế GTGT đầu vào khi kê khai, khấu trừ bị sai sót thì được kê khai, khấu trừ bổ sung trước khi cơ quan thuế công bố quyết định kiểm tra thuế, thanh tra thuế tại trụ sở NNT.

Điều kiện khấu trừ thuế GTGT đầu vào

Điều kiện hóa đơn, chứng từ: Có hoá đơn GTGT mua hàng hóa dịch vụ hoặc chứng từ nộp thuế GTGT ở khâu nhập khẩu, chứng từ nộp thuế GTGT đối với trường hợp mua DV từ nước ngoài.

Điều kiện thanh toán: Có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt đối với HHDV mua vào, trừ trường hợp tổng giá hàng hóa dịch vụ mua vào từng lần có giá trị dưới 20 triệu đồng.

Câu hỏi ôn tập về điều kiện thanh toán

• Chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt?
• Có trường hợp nào chưa có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt vẫn được khấu trừ thuế GTGT đầu vào không?
• Trường hợp mua hàng hóa dịch vụ của 1 nhà cung cấp có giá trị dưới hai mươi triệu đồng nhưng mua nhiều lần trong cùng một ngày có tổng giá trị từ hai mươi triệu đồng trở lên?

Khấu trừ thuế GTGT đầu vào – các trường hợp đặc biệt:

• Tổn thất/quá hạn sử dụng
• Mua TSCĐ, tạo TSCĐ
• Thuế GTGT đầu vào của hàng hóa dịch vụ sử dụng cho sản xuất kinh doanh hàng hóa dịch vụ không tính thuế
• Thuế GTGT đầu vào của hàng hóa dịch vụ bán cho tổ chức, cá nhân sử dụng nguồn vốn viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại.

Bài tập tình huống

Doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ, sản xuất sản phẩm chịu thuế GTGT, có số liệu trong kỳ tính thuế:

1. Nguyên liệu tồn đầu tháng, giá chưa có thuế GTGT 10 triệu đồng.
2. Nguyên liệu mua vào trong tháng:

– Mua của Doanh nghiệp A, giá chưa có thuế GTGT 30 triệu đồng. Hóa đơn GTGT ghi chép đúng quy định.

– Mua của Doanh nghiệp B, giá chưa có thuế GTGT 20 triệu đồng. Hóa đơn GTGT không ghi mã số thuế của doanh nghiệp B.

– Mua của một hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp trực tiếp, trị giá nguyên liệu mua vào ghi trên hóa đơn bán hàng 25 triệu đồng.

– Mua của Doanh nghiệp C, giá chưa có thuế GTGT 50 triệu đồng. Hóa đơn GTGT ghi chép đúng quy định.

Giải bài tập tình huống

Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ:

Thuế GTGT đâu vào được khấu trừ chỉ tính cho nguyên liệu mua vào trong kỳ tính thuế.

– Mua của doanh nghiệp A: đáp ứng đủ các nguyên tắc, điều kiện khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ: 30 triệu đồng x 10% = 3 triệu đồng.

– Mua của doanh nghiệp B: không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào do hóa đơn GTGT không ghi mã số thuế của doanh nghiệp B.

– Mua của một hộ kinh doanh: không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào do không có hóa đơn GTGT khi mua hàng.

– Mua của doanh nghiệp C

– Trị giá mua vào có thuế GTGT: 50 triệu + 50 triệu x 10% = 55 triệu > 20 triệu.

Doanh nghiệp thanh toán bằng tiền mặt nến không đáp ứng đủ điều kiện khấu trừ thuế nên không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào.

– Tổng thuế GTGT đầu vào được khấu trừ: 3 triệu đồng

Phương pháp tính trực tiếp trên GTGT

Đối tượng áp dụng: Hoạt động mua, bán, chế tác vàng bạc, đá quý.

Cách xác định: Thuế GTGT phải nộp = Giá trị gia tăng x Thuế suất thuế giá trị gia tăng.

Phương pháp trực tiếp trên doanh thu

Đối tượng áp dụng:

– DN, hợp tác xã có doanh thu hàng năm dưới 1 tỷ đồng, trừ trường hợp đăng ký tự nguyện áp dụng phương pháp khấu trừ thuế.

– Hộ, cá nhân kinh doanh.

Công thức tính: Thuế GTGT phải nộp = Tỷ lệ % x Doanh thu1. Thuế GTGT

Hoá đơn, chứng từ

– Các loại hóa đơn?

– Hình thức hóa đơn?

– Sử dụng hóa đơn trong các trường hợp:

+ Xuất hàng cho cơ sở hạch toán phụ thuộc ở khác địa phương,

+ Xuất hàng cho đại lý

+ Khi xuất trả hàng nhận nhập khẩu ủy thác

Chuyển hàng hóa cho các cơ sở ở địa phương khác (cho đại lý), cơ sở có thể chọn 1 trong 2 cách:

Cách 1: Sử dụng Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ (Phiếu xuất kho hàng bán đại lý) kèm theo Lệnh điều động nội bộ.

Khi cơ sở trực thuộc (đại lý) bán hàng → lập hoá đơn theo quy định và lập bảng kê hàng hoá bán ra gửi về cơ sở chính để lập hoá đơn GTGT.

Cách 2: Xuất hoá đơn giá trị gia tăng

Hóa đơn chứng từ trong việc nhận nhập khẩu uỷ thác:

Khi trả hàng:

> Nếu đã nộp thuế GTGT hàng nhập khẩu: Xuất Hóa đơn GTGT:

– Giá bán: Giá nhập + Thuế nhập khẩu + Thuế tiêu thụ đặc biệt

– Thuế GTGT: Thuế GTGT đã nộp khâu nhập khẩu

– Giá thanh toán: Giá bán + Thuế GTGT

> Nếu chưa nộp thuế GTGT khâu nhập khẩu: Sử dụng phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ + Lệnh điều động nội bộ.

Khi nhận tiền hoa hồng: Viết hoá đơn GTGT (có dòng thuế GTGT).

Khai thuế, nộp thuế

– Khai thuế, nộp thuế cho cơ quan hải quan

– Khai thuế, nộp thuế cho cơ quan thuế

– Kỳ khai thuế, nộp thuế: theo tháng, theo quý

– Thời hạn nộp hồ sơ khai thuế, thời hạn nộp thuế

– Quy định khai bổ sung, điều chỉnh

– Xử lý thuế đầu vào chưa khấu trừ hết

– Nơi nộp thuế

– Khai thuế trong một số trường hợp đặc thù (Điều 11 Thông tư 15/VBHN-BTC ngày 09/05/2018 hướng dẫn thực hiện Luật quản lý thuế).

– Đơn vị trực thuộc (cùng địa phương, khác địa phương)

– Xây dựng, lắp đặt, bán hàng vãng lai ngoại tỉnh

– Đại lý

– Nhận ủy thác nhập khẩu;….

Hoàn thuế giá trị gia tăng

– Các trường hợp hoàn thuế GTGT?

– Ý nghĩa của hoàn thuế GTGT?

– Một số trường hợp lưu ý

+ Hàng xuất khẩu

+ Dự án đầu tư (Các trường hợp không được hoàn thuế GTGT đối với dự án đầu tư)

– Điều kiện, thủ tục hoàn thuế?

Trên đây là phần tổng hợp lý thuyết môn thuế CPA, bạn hãy share và comment để đón chờ những bài Tổng hợp sau về các sắc thuế khác như: thuế TNDN, thuế TNCN… nhé!

Khi bạn đã quyết tâm đi thi CPA điều cần nhất đó chính là phải quyết tâm học ôn, phải có học ôn mới thi được, xác định không học ôn thì không thể làm tốt các môn thi và đạt đủ điều kiện cấp chứng chỉ được. Vì vậy, không có cách nào khác ngoài ôn thi, bạn có tham khảo ngay video phương pháp ôn thi CPA hiệu quả để nắm rõ thông tin.

Đây là thời gian tốt nhất đủ để các bạn kế toán, kiểm toán bắt tay vào ôn luyện, theo như những thủ khoa CPA, APC chia sẻ, bạn sẽ nhớ lâu kiến thức hơn khi: Kết hợp phân tích lý thuyết chuyên đề, thảo luận tình huống thực tế và thực hành bài tập…Và ở TACA đều có đủ những điều trên, hơn hết những kiến thức trên đều được truyền tải bởi các giảng viên cao cấp ở Học viện tài chính nên bạn hoàn toàn có thể an tâm.

Hãy thử trải nghiệm ngay khóa ôn thi CPA 2021 tại đây

Nếu bạn không có thời gian để tham dự trực tiếp các lớp học offline, thì bạn hãy tranh thủ tìm hiểu tài liệu, bài giảng về các môn CPA để ôn thi.

Đặc biệt nếu bạn đang ôn thi và hoang mang vì kiến thức quá nhiều và không biết bắt đầu từ đâu có thể tham khảo tài liệu ôn thi CPA do TACA biên soạn đã cập nhật mới nhất.

Nếu bạn vẫn cần thêm bất cứ thông tin gì, đừng ngần ngại, hãy liên lạc với TACA để được giải đáp và tư vấn hoàn toàn miễn phí.